लालबहादुर शास्त्री

लालबहादुर शास्त्री
जन्म	लालबहादुर श्रीवास्तव २ अक्टोबर १९०४ मुगलसराय, आगरा रे अवधको संयुक्त प्रान्त, ब्रिटिश भारत (हाल पण्डित दीनदयाल उपाध्याय नगर, उत्तर प्रदेश, भारत)
मृत्यु	११ जनवरी १९६६ (उमेर ६१) ताशकन्द, उज्बेक SSR, सोभियत संघ (वर्तमान उज्वेकिस्तान)
राष्ट्रियता	भारतीय
नागरिकता	भारतीय
अल्मा मेटर	महात्मा गान्धी काशी विद्यापिठ
जिवनसाथी	ललिता शास्त्री (विवाह १९२८)
पुरस्कार	भारत रत्न (1966) (मरणोपरांत)

मुम्बईमा शास्त्रीको मूर्ति

लाल बहादुर शास्त्री (2 अक्टोबर 1904 - 11 जनवरी 1966) एक भारतीय राजनीतिज्ञ रे राजनेता थिए जसले १९६४ देखि १९६६ सम्म भारत को दोस्रो प्रधानमन्त्री को रूप मी सेवा गरे। उनले यसअघि सन् १९६१ देखि १९६३ सम्म भारतको छैटौं गृहमन्त्रीको रूपमी काम गरेका थिए।

शास्त्रीको जन्म २ अक्टोबर १९०४ मी मुगलसरायमी शरदप्रसाद श्रीवास्तव रे रामदुलारी देवीको घरमी भएको थियो । उनले ईस्ट सेन्ट्रल रेलवे इन्टर कलेज रे हरिशचन्द्र हाई स्कूलमी पढेका थिए। उनले मुजफ्फरपुरमी हरिजनहरूको उन्नतिको लागि काम गरे रे आफ्नो जात-व्युत्पन्न उपनाम "श्रीवास्तव" छोडे। स्वामी विवेकानन्द, महात्मा गान्धी रे एनी बेसेन्टको बारेमी पढेर शास्त्रीको विचार प्रभावित भएको थियो। गान्धीबाटी गहिरो प्रभावित भएर १९२० को दशकमा उनी भारतीय स्वतन्त्रता आन्दोलनमी सामेल भए। उनले लाला लाजपत राई द्वारा स्थापित जन सेवक समाज (लोक सेवक मण्डल) को अध्यक्षको रूपमी सेवा गरे रे भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेसमी प्रमुख पदहरू सम्हालेका थिए। १९४७ मी स्वतन्त्रता पछि, उनी भारतीय सरकारमी सामेल भए रे प्रधानमन्त्री नेहरूका प्रमुख मन्त्रिपरिषद्का सहकर्मीहरू मध्ये एक बने, पहिले रेल मन्त्री (१९५१–५६), रे त्यसपछि गृह मन्त्री सहित अन्य धेरै प्रमुख पदहरूमी ।

प्रधानमन्त्रीको रूपमी, शास्त्रीले श्वेत क्रान्तिलाई प्रवर्द्धन गरे - दूधको उत्पादन रे आपूर्ति बढाउने राष्ट्रिय अभियान - आनंद, गुजरातको अमूल दुध सहकारीलाई समर्थन गरेर रे राष्ट्रिय दुग्ध विकास बोर्ड स्थापना गरेर भारतको खाद्य उत्पादन बढाउनु पर्ने आवश्यकतालाई रेखांकित गर्दै, शास्त्रीले १९६५ मी भारतमी हरित क्रान्तिलाई पनि बढावा दिए। यसले विशेष गरी पञ्जाब, हरियाणा रे उत्तर प्रदेश राज्यहरूमी खाद्यान्न उत्पादनमी वृद्धि भएको छ। उनले दोस्रो भारत-पाकिस्तान युद्धमी देशको नेतृत्व गरे। उनको नारा "जय जवान, जय किसान" ("सैनिकको जय; किसानको जय") युद्धको समयमी धेरै लोकप्रिय भयो। १० जनवरी १९६६ मी तास्कन्द घोषणाको साथ युद्ध औपचारिक रूपमी समाप्त भयो; भोलिपल्ट शास्त्रीको निधन भयो ।

पारिवारिक र व्यक्तिगत जीवन

शास्त्री सर्कल जोधपुर

शास्त्री ५ फिट २ इन्च अग्लो [१] थिए रे सधैं धोती लगाउने गर्थे। उनले पजामी लगाएको एकमात्र अवसर सन् १९६१ मी राष्ट्रपती भवनमी युनाइटेड किंगडमकी महारानीको सम्मानमी गरिएको रात्रिभोज थियो। [२]१६ मे १९२८ मी शास्त्रीले मिर्जापुरकी ललिता देवीसँग विवाह गरे । [३] दम्पतीका चार छोरा रे दुई छोरी थिए । हरिकृष्ण शास्त्री जेठा छोरा हुन्; जेठी छोरी कुसुम शास्त्री हुन् । सुमन शास्त्री अर्को जेठा हुन्, जसका छोरा, सिद्धार्थनाथ सिंह भारतीय जनता पार्टीका प्रवक्ता रे उत्तर प्रदेश सरकारको स्वास्थ्य मन्त्री हुन्।

राज्य सम्मान

सजावट		देश	मिति	नोट	सन्दर्भ
	भारत रत्न	भारत	१९६६	भारत को सर्वोच्च नागरिक सम्मान।