महाशिवरात्री

महाशिवरात्रि
शिवजी
समुदाय	हिन्दुउन
चिन्हअनको स्रोत	हिन्दू
महत्व	शिवजी तथा पार्वती का महाविवाह को दिन
पर्वअन	व्रत, शिवलिङ्ग को पुजा
मिति	फागुन कृष्ण चतुर्दशी
माणिन्या	वार्षिक

महाशिवरात्रि हिन्दुअनको प्रमुख त्यार हो । यो भगवान शिवको प्रमुख त्यार हो । शिवजी उत्पत्ति भया रातका नामबठे नामकरण भया यो त्यार कालरात्रि मोहरात्रि सुखरात्रि रे शिवरात्रि नामक चार प्रमुख रात्रिमध्ये एक पवित्र त्यारका रूपमी पुराणअनमी वर्णित छ । फागुन कृष्ण चतुर्दशीका दिन मनाइँन्या ये पर्वलाई सबै दीनदुःखी रे कष्टपूर्ण अवस्थामि रया प्राणीअनका हृदयमी धर्मको उदय गराउन्या आशुतोष भगवान् शिवको भौती प्यारो दिनका रूपमी लै लिन्या गरिन्छ । व्रतोत्सवरूमध्ये सर्वोत्तम मानिया महाशिवरात्रिका दिन आज भक्तजनअनले शुद्ध भई शिव मन्दिरमा पूजा-अर्चना गरी व्रत बस्स्या रे भगवान् शिवको प्यारो वस्तु दूध धतुरो रे बेलपत्र चढाउन्या अद्धान् । ये त्यारका दिन उपवास गरी " ऊँ नमः शिवाय" मंत्र जप्ने गर्या सर्वसिद्धि लाभ भई यमलोक जानु नपद्द्या धार्मिक विश्वास रया छ । ब्रह्माले रूद्ररूपी शिवजीलाई उत्पन्न गरया दिन, शिव पार्वतीको ब्या: को दिन शिवरात्री पर्व कृष्ण चतुर्दशीमी मनाइन्छ । निर्जल व्रत, रात्रि जागरण, चार प्रहरको पूजा, शिवलिंगमा दुग्धाभिषेक रे शिव महिमा कीर्तन शिवरात्रीको पूजा अर्चनाका मुख्य अङ्ग माणीनान । शिवरात्री पर्वलाई पर्वको राजा भणीन्छ रे शिवरात्रीको पालनाले भोग रे मोक्ष दुवैको प्रप्ति हुन्छ भणीन्छ । शिवरात्रीमी ठूला नाना मन्दिरअनमी धुमधामसित श्रद्धा भावना व्यक्त अद्द्या परम्परा रया छ । शिवरात्री पूजामी व्रतकालमा भगवान शिवको ध्यान, पूजन रे जप गरिन्छ, जागरणकालमी भक्तको सम्पूर्ण सत्ता जागरणबाट शिवमय बनुन्छ । पूजन वा शिवार्चनमी इशानमूर्तिलाई दूधले स्नान गराइन्छ । अघोरमूर्तिलाई दहीले स्नान गराइन्छ, वामदेवमूर्तिलाई घिउले स्नान गराइन्छ, सद्योजात लिंगोद्भवमूर्तिलाई महले स्नान गराइन्छ । कसैले शिवरात्रीलाई ऋषि बोधोत्सवका रूपमी मनाउन्या गरि राछन् ।

शिवरात्रीमी पशुपतिनाथको मन्दिरमी दर्शनार्थीहरूको घुइंचो

इतिहास

तीन सय वर्ष अघा माघ कृष्णपक्षको चतुर्दशीका मध्यरात महाशिवरात्रीको रुपमी मनाइएया बताइए लै यकिनका साथ बताउन नाइँ सकिनो ।

पौराणिक कथा

महाशिवरात्रिसँग संबधित भौत पौराणिक कथाहरू छन्।

बिधि

बिल्वपत्र चढाउने मंत्रः-

नमो बिल्ल्मिने च कवचिने च नमो वर्म्मिणे च वरूथिने च

नमः श्रुताय च श्रुतसेनाय च नमो दुन्दुब्भ्याय चा हनन्न्याय च नमो घृश्णवे॥

दर्शनं बिल्वपत्रस्य स्पर्शनम्‌ पापनाशनम्‌। अघोर पाप संहारं बिल्व पत्रं शिवार्पणम्‌॥

त्रिदलं त्रिगुणाकारं त्रिनेत्रं च त्रिधायुधम्‌। त्रिजन्मपापसंहारं बिल्वपत्रं शिवार्पणम्‌॥

अखण्डै बिल्वपत्रैश्च पूजये शिव शंकरम्‌। कोटिकन्या महादानं बिल्व पत्रं शिवार्पणम्‌॥

गृहाण बिल्व पत्राणि सपुश्पाणि महेश्वर। सुगन्धीनि भवानीश शिवत्वंकुसुमप्रिय।

रुद्राक्ष

हिन्दूहरूको धार्मिक आस्थाका रूपमा रहेको रुद्राक्ष अलौकिक शक्ति प्रदान गर्नुका साथै आर्युवेदिक औंषधिमा पनि उत्तिकै महत्वका साथ प्रयोग गर्ने गरिन्छ । महाशिवरात्रिको दिन आफ्नो राशि अनुसार धारणीय रुद्राक्ष धारण गरेमा फलिफाप हुने धार्मिक विश्वास पनि रहेको छ ।

मेष- तीन मुखी

वृष - छ मुखी

मिथुन- चार मुखी

कर्क - दो मुखी

सिंह- एक मुखी

कन्या - चार मुखी

तुला- छह मुखी

वृश्चिक- तीन मुखी

धनु- पांच मुखी

मकर- सात मुखी

कुंभ - सात मुखी

मीन- पांच मुखी

द्वादश ज्योतिर्लिङ्ग

बाह्र स्‍थानहरूमा बाह्र ज्‍योर्तिलिंग स्‍थापित छन्। || द्वादश ज्योतिर्लिङ्ग स्तोत्रम् ||

सौराष्ट्रदेशे विशदेऽतिरम्ये ज्योतिर्मयं चन्द्रकलावतंसम् |

भक्तिप्रदानाय कृपावतीर्णं तं सोमनाथं शरणं प्रपद्ये || १||

श्रीशैलशृङ्गे विबुधातिसङ्गे तुलाद्रितुङ्गेऽपि मुदा वसन्तम् |

तमर्जुनं मल्लिकपूर्वमेकं नमामि संसारसमुद्रसेतुम् || २||

अवन्तिकायां विहितावतारं मुक्तिप्रदानाय च सज्जनानाम् |

अकालमृत्योः परिरक्षणार्थं वन्दे महाकालमहासुरेशम् || ३||

कावेरिकानर्मदयोः पवित्रे समागमे सज्जनतारणाय |

सदैवमान्धातृपुरे वसन्तमोङ्कारमीशं शिवमेकमीडे || ४||

पूर्वोत्तरे प्रज्वलिकानिधाने सदा वसन्तं गिरिजासमेतम् |

सुरासुराराधितपादपद्मं श्रीवैद्यनाथं तमहं नमामि || ५||

याम्ये सदङ्गे नगरेऽतिरम्ये विभूषिताङ्गं विविधैश्च भोगैः |

सद्भक्तिमुक्तिप्रदमीशमेकं श्रीनागनाथं शरणं प्रपद्ये || ६||

महाद्रिपार्श्वे च तटे रमन्तं सम्पूज्यमानं सततं मुनीन्द्रैः |

सुरासुरैर्यक्ष महोरगाढ्यैः केदारमीशं शिवमेकमीडे || ७||

सह्याद्रिशीर्षे विमले वसन्तं गोदावरितीरपवित्रदेशे |

यद्धर्शनात्पातकमाशु नाशं प्रयाति तं त्र्यम्बकमीशमीडे || ८||

सुताम्रपर्णीजलराशियोगे निबध्य सेतुं विशिखैरसंख्यैः |

श्रीरामचन्द्रेण समर्पितं तं रामेश्वराख्यं नियतं नमामि || ९||

यं डाकिनिशाकिनिकासमाजे निषेव्यमाणं पिशिताशनैश्च |

सदैव भीमादिपदप्रसिद्दं तं शङ्करं भक्तहितं नमामि || १०||

सानन्दमानन्दवने वसन्तमानन्दकन्दं हतपापवृन्दम् |

वाराणसीनाथमनाथनाथं श्रीविश्वनाथं शरणं प्रपद्ये || ११||

इलापुरे रम्यविशालकेऽस्मिन् समुल्लसन्तं च जगद्वरेण्यम् |

वन्दे महोदारतरस्वभावं घृष्णेश्वराख्यं शरणम् प्रपद्ये || १२||

ज्योतिर्मयद्वादशलिङ्गकानां शिवात्मनां प्रोक्तमिदं क्रमेण |

स्तोत्रं पठित्वा मनुजोऽतिभक्त्या फलं तदालोक्य निजं भजेच्च ||

|| इति द्वादश ज्योतिर्लिङ्गस्तोत्रं संपूर्णम् ||

चित्र दीर्घा

• 
• 
• 
• 

यो लै हेर

• पशुपतिनाथ मन्दिर

बाहिरी कडीहरू

• महाशिवरात्रि भिडियो सहित Archived 2009-02-20 at the Wayback Machine.
• रुद्राक्ष अङ्ग्रेजी भाषा सामग्री