वरुणग्रह

वरुणग्रह

Neptune from Voyager 2 Neptune from Voyager 2 with Great Dark Spot at left
Discovery
Discovered by	Urbain Le Verrier John Couch Adams Johann Galle
Discovery date	September 23, 1846
Designations
Pronunciation	Walter, Elizabeth (April 21, 2003). Cambridge Advanced Learner's Dictionary (2nd ed.). Cambridge University Press. ISBN 0-521-53106-3.</ref>
Adjectives	Neptunian
Orbital characteristics
Epoch J2000
Aphelion	4,553,946,490 km 30.44125206 AU
Perihelion	4,452,940,833 km 29.76607095 AU
Semi-major axis	4,503,443,661 km 30.10366151 AU
Eccentricity	0.011214269
Orbital period	60,190 days 164.79 years 89,666 Neptune solar days
Synodic period	367.49 day
Average orbital speed	5.43 km/s
Mean anomaly	267.767281°
Inclination	1.767975° to Ecliptic 6.43° to Sun’s equator 0.72° to Invariable plane
Longitude of ascending node	131.794310°
Argument of perihelion	265.646853°
Known satellites	13
Physical characteristics
Equatorial radius	24,764 ± 15 km 3.883 Earths
Polar radius	24,341 ± 30 km 3.829 Earths
Flattening	0.0171 ± 0.0013
Surface area	7.6408×109 km2 14.98 Earths
Volume	6.254×1013 km3 57.74 Earths
Mass	1.0243×1026 kg 17.147 Earths
Mean density	1.638 g/cm3
Surface gravity	11.15 m/s2 1.14 g
Escape velocity	23.5 km/s
Sidereal rotation period	0.6713 day 16 h 6 min 36 s
Equatorial rotation velocity	2.68 km/s 9,660 km/h
Axial tilt	28.32°
North pole right ascension	ढाँचा:RA 299.3°
North pole declination	42.950°
Albedo	0.290 (bond) 0.41 (geom.)
Surface temp. min mean max 1 bar level 72 K 0.1 bar (10 kPa) 55 K
Apparent magnitude	8.02 to 7.78
Angular diameter	2.2″–2.4″
Atmosphere
Scale height	19.7 ± 0.6 km
Composition by volume	80±3.2% Hydrogen (H2) 19±3.2% Helium 1.5±0.5% Methane ~0.019% Hydrogen deuteride (HD) ~0.00015% Ethane Ices: Ammonia Water Ammonium hydrosulfide(NH4SH) Methane (?)

हब्बल अन्तरिक्ष दुरविनले खिचिया बरुणको तस्बीर

वरुणग्रह (प्रतीक: ) सौर्यमण्डलको सूर्यबठेहै आठौं ग्रह हो। यो ग्रह लै एक ग्यास् पिण्ड हो जइका वरिपरि चारवटा मुस्किलले धेखिन्या खालका घेराअन छन्। Urbain Le Verrier र John Couch Adams लाई वरुण ग्रहको आविश्कारकको रूपमी चिनिन्छ। ये ग्रहलाई पृथ्वीबठे बाइनाकुलर रे दूरदर्शकयन्त्रका मद्दतले सजिलै हेद्दु सकिन्छ। भोयजर २ नामक अन्तरिक्षयानले सन् १९८९ माई पत्तालगाया अनसार येईमा "The Dark Spot" नाम गर्याको आँधी रयाः छ। यद्यपी सन् १९९४ माइ उक्त आँधी धेखिया थिएन्। बरुण ग्रहका १३ वटा उपग्रहअन छन्। ती मध्ये सबैहै ठूलो उपग्रह Triton हो, जो उपग्रह वरुणग्रहको एकमात्र गोलो उपग्रह हो। Trition पृथ्वीको चन्द्रमा है केही नानो छ। अङ्ग्रेजीमाइ येईलाई नेप्च्युन भणिन्छ, नेप्च्युन, प्राचीन रोमन धर्मको प्रमुख देवताअन मध्ये एउटा थ्यो। उनी समुद्रका देवता थ्याः। उनकै समतुल्य प्राचीन यूनानी धर्मका देवता थ्याः पोसाइडन। उनराइ नामबठेहइ सौर्य परिवारको आठौँ ग्रहको नाम नेप्च्युन राखियाः हो।