सामग्रीमा जानुहोस्

राजपूत कुल

विकिपिडिया बठेइ

राजपूत राजपूत जातिको, नातेदार निकाय रे स्थानीय समूहहरूको ठूलो बहु-घटक समूह हो, जसले सामाजिक स्थिति रे भारतीय उपमहाद्वीपबाटी उत्पन्न वंशावलीको विचारधारा साझा गर्दछ। राजपूत शब्दले ऐतिहासिक रूपमी योद्धासँग सम्बन्धित विभिन्न पितृवंशीय कुलहरू समेट्छ जुन वैदिक क्षत्रियहरूको वंशज हो।[][][][][]

राजपूतहरू (वा क्षत्रियहरू) वैदिक क्षत्रियका मुख्यतया ४ वटा शाखाबाटीआएका हुन्।


  • क्षत्रिय
    • सूर्यवंश
    • चन्द्रवंश
    • अग्निवंश
    • ऋषिवंश

वैदिक क्षत्रियहरूको यी शाखाहरूबाटी आएका राजपूत कुलहरू तल दिइएका छन्:

राजपूतहरूमी तीनवटा आधारभूत वंशहरू छन्। यी प्रत्येक वंशहरू धेरै कुलहरूमी विभाजित छन् (कुल ३६ कुलहरू)।[]सूर्यवंशीले सौर्य देवता सूर्यको वंश, चन्द्रदेवता चन्द्रबाट चन्द्रवंशी (सोमवंशी) रे अग्निदेवता अग्निबाटी अग्निवंशीलाई जनाउँछ। अग्निवंशी कुलमा परमार, चौलुक्या (सोलंकी), परिहार रे चौहान पर्छन्।[]

सूर्यवंशी (इक्ष्वाकु) राजपूतहरूको वंश

[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

सूर्यवंशी वंश (जसलाई रघुवंशी वा सौर राजवंश पनि भनिन्छ) हिन्दू सूर्य देवता सूर्यबाटी आएको दावी गर्ने कुलहरू हुन्।[]

सूर्यवंशी राजपूत कुल

[सम्पादनस्रोत सम्पादन]
  • कच्छवाह
  • बन्दलगोटी
  • चावडा
  • गौतम[]
  • दहिया
  • दुर्गवंशी
  • राठौर
  • वढेल
  • गहलोत
  • सिसोदिया
  • मोरी राजपूत
  • गहड़वाला
  • बरगूजर
  • गौर
  • बुंदेला
  • जामवाल
  • पुण्डिर
  • डोडिया
  • मिन्हास
  • सेङ्गर

[१०]

राजपुतहरूको चन्द्रवंशी वंश

[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

चन्द्रवंशी वंश (सोमवंशी वा चन्द्र वंश) ले चन्द्रबाटी वंशज भएको दाबी गर्दछ, यो वंशलाई राजा यदुका यदुवंश वंश रे राजा पुरुका पुरुवंश वंशहरूमी विभाजित गरिएको छ।[]

चन्द्रवंशी कुल

[सम्पादनस्रोत सम्पादन]
  • तोमर या तंवर
  • चन्देल
  • बैस
  • झाला
  • काटोच
  • बनाफर
  • डोर
  • जेठवा
  • रक्सेल
  • पठानिया
  • भाटी
  • जडेजा
  • जडौन
  • कर्चुल हैहाइ
  • चुडासमा
  • सम्मा

राजपूतहरूको अग्निवंशी वंश

[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

अग्निवंशी वंशले हिन्दू अग्निको देवता अग्निबाटी वंशज भएको दाबी गर्दछ।[]

अग्निवंशी कुल

[सम्पादनस्रोत सम्पादन]
  • प्रतिहार
  • परमार (पंवार)
    • मालवा पवार (५२ गोत्र)
    • भोयर पवार (७२ गोत्र)
  • चौहान
  • सोलंकी (वंश)
  1. Eugenia Vanina 2012, p. 140:Regarding the initial stages of this history and the origin of the Rajput feudal elite, modern research shows that its claims to direct blood links with epic heroes and ancient kshatriyas in general has no historic substantiation. No adequate number of the successors of these epically acclaimed warriors could have been available by the period of seventh-eights centuries AD when the first references to the Rajput clans and their chieftains were made. [...] almost all Rajput clans originated from the semi-nomadic pastoralists of the Indian north and north-west.
  2. Daniel Gold (1 January 1995). David N. Lorenzen (ed.). Bhakti Religion in North India: Community Identity and Political Action. State University of New York Press. p. 122. ISBN 978-0-7914-2025-6. Paid employment in military service as Dirk H. A. Kolff has recently demonstrated, was an important means of livelihood for the peasants of certain areas of late medieval north India... In earlier centuries, says Kolff, "Rajput" was a more ascriptive term, referring to all kinds of Hindus who lived the life of the adventuring warrior, of whom most were of peasant origins.
  3. Doris Marion Kling (1993). The Emergence of Jaipur State: Rajput Response to Mughal Rule, 1562–1743. University of Pennsylvania. p. 30. Rajput: Pastoral, mobile warrior groups who achieved landed status in the medieval period claimed to be Kshatriyas and called themselves Rajputs.
  4. André Wink (1991). Al-Hind the Making of the Indo-Islamic World: The Slave Kings and the Islamic Conquest : 11th-13th Centuries. BRILL. p. 171. ISBN 90-04-10236-1. ...and it is very probable that the other fire-born Rajput clans like the Caulukyas, Paramaras, Cahamanas, as well as the Tomaras and others who in the eighth and ninth centuries were subordinate to the Gurjara-Pratiharas, were of similar pastoral origin, that is, that they originally belonged to the mobile, nomadic groups...
  5. Richard Eaton 2019, p. 87, [१]
  6. Jai Narayan Asopa (1990). A socio-political and economic study, northern India. Prateeksha Publications. p. 89. Retrieved 26 May 2011.
  7. Maya Unnithan-Kumar (1997). Identity, Gender, and Poverty: New Perspectives on Caste and Tribe in Rajasthan. Berghahn Books. p. 135. ISBN 978-1-57181-918-5. Retrieved 24 August 2013.
  8. ८.० ८.१ ८.२ Barbara N. Ramusack (2003). The Indian Princes and their States, The New Cambridge History of India. Cambridge University Press. p. 14. ISBN 9781139449083.
  9. Valisinha, Devapriya (1948). Buddhist shrines in India.
  10. Ansari, Saiyad Hasan (27 September 1986). ""Evolution and Spatial Organization of Clan Settlements: A Case Study of Middle Ganga Valley"".
  11. A H Bingley (1986). Hand Book On Rajputs.

बिब्लियोग्राफी

[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

बाह्य लिङ्कहरू

[सम्पादनस्रोत सम्पादन]