सामग्रीमा जानुहोस्

बिज्ञान

विकिपिडिया बठेइ

बिज्ञान त्यो व्यवस्थित ज्ञान अथवा विद्या हो जैले विचार, अबलोकन, अध्ययन, र प्रयोगले पाउन सकिन्छ, जो कि कुनै अध्ययनको विषयको प्रकृति वा सिद्धान्तहरू जान्नाइ लाई गरिन्छ। कसै विषय वा वस्तु को प्रयोग र अवलोकनमा अाधारित क्रमिक अध्ययन ज्ञानलाई नै विज्ञान भणीन्छ।

प्राकृतिक विज्ञान

[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

प्राकृतिक विज्ञान प्रकृति र भौतिक संसारको व्यवस्थित ज्ञान हुन्छ, अथवा येको अध्ययन गर्ने येको कुनै शाखा। वास्तवामा विज्ञान शब्दको उपयोग प्रायः सधैं प्राकृतिक विज्ञानहरूको निम्ति गरिन्छ। येका तीन मुख्य शाखाहरू छन्: भौतिकी, रसायन शास्त्रजीव विज्ञान

सामाजिक विज्ञान

[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

सामाजिक विज्ञान मानव समाजको बनावट र यसका सदस्यहरूका क्रियाकलापहरूसित सम्बन्धित अध्ययन हो। यैमी इतिहास, अर्थशास्त्र, समाजशास्त्र, आदि शामेल छन्।

निगमनात्मक प्रणाली

[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

निगमनात्मक प्रणाली यो यिसा विद्याहरूको समूह हो जो दर्शन र विज्ञानका विषयहरूमाथि तर्क र गणनाको सिद्धान्तको अनुप्रयोग अद्दान। येमी गणिततर्क सामेल छन्।

प्रायः सामाजिक विज्ञान र निगमनात्मक प्रणालीहरूलाई विज्ञान मन्नानन्।

विज्ञानका प्रमुख शाखाहरू एवं अध्ययन–विषय

[सम्पादनस्रोत सम्पादन]
क्र०सं० शाखाहरू अध्ययनको विषय
अन्तरिक्ष विज्ञान अन्तरिक्ष यात्रा एवं संबंधित विषय
अक्थायोलोजी|इक्थ्योलोजी|अक्थायोलोजी माछाहरू एवं संबंधित विषय
अस्टियोलोजी|अस्थि विज्ञान|अस्टियोलोजी (हड्डीहरूको अध्ययन
अर्निन्थोलोजी पक्षीहरूसित संबंधित विषय
अप्टिक्स प्रकाशको गुण एवं त्यसको संरचना
इकोलोजी परिस्थितिकीको अध्ययन
इक्क्राइनोलोजी गुप्त सूचनाहरू एवं संबंधित विषय
एनाटोमी मानव-शरीरको संरचना
एयरोनटिक्स विमानहरूको उडान
१० एस्ट्रोनमी ताराहरू एवं ग्रहहरूसित संबंधित विषय तथा आकाशीय पिंडहरूको अध्ययन
११ एग्रोलोजी भूमि (माटो)को अध्ययन
१२ एंटोमोलोजी किरा एवं संबंधित विषय
१३ एरेक्नोलोजी माकुरा आदिको एवं संबंधित विषय
१४ एम्ब्रायोलोजी भ्रूण एवं संबंधित विषय
१५ ओशनोग्राफी समुद्रसित संबंधित विषय
१६ कस्मोलोजी ब्रम्हांडको अध्ययन
१७ क्रिप्टोग्रफी गुप्त लेखन अथवा गूढ लिपि
१८ गायनोकोलोजी स्त्रीजातिसित सम्बन्धित प्रजनन अंगहरूको अध्ययन
१९ जियोलोजी पृथ्वीको आंतरिक्ष संरचना
२० जेम्मोलोजी रत्नहरूको अध्ययन
२१ टेराटोलोजी ट्‌यूमरको अध्ययन
२२ टैक्टोलोजी पशु – शरीरको रचनात्मक संघटन
२३ डर्मेटोलोजी छाला एवं संबंधित रोगहरूको अध्ययन
२४ डेन्ड्रोलोजी वृक्षहरूको अध्ययन
२५ डेक्टाइलोजी अंकहरू (संख्याहरू)को अध्ययन
२६ न्यूरोलोजी नाडी स्पंदन एवं संबंधित विषय
२७ न्यूमिसमेटिक्स मुद्रा – निर्माण एवं अंकन
२८ पैथोलोजी रोगहरूको कारण एवं संबंधित विषय
२९ पैलिओंटोलोजी जीवाश्म एवं संबंधित विषय
३० पैरासाइटोलोजी परजीवी वनस्पतिहरू एवं जीवाणु
३१ फायनोलोजी जीव-जन्तुहरूको जातीय विकास
३२ ब्रायोलोजी दलदल एवं हिलोको अध्ययन
३३ बैलनियोलोजी खनिज निष्कासन एवं संबंधित विषय
३४ बायलोजी जीवधारीहरूको शारीरिक अध्ययन
३५ बोटनी बिरुवाहरूको अध्ययन
३६ बैक्टीरियोलोजी जीवाणुसित संबंधित विषय
३७ मिनेरालोजी खनिजहरूको अध्ययन
३८ मेटेरोलोजी वातावरण एवं संबंधित विषय
३९ माइक्रोलोजी झ्याउ एव संबंधित विषय
४० मायोलोजी मांस-पेशीहरूको अध्ययन
४१ रेडियो बायोलोजी जीव-जंतुहरूमाथि सौर विकिरणको प्रभाव
४२ लिथोलोजी चट्‌टान एवं ढुङ्गाहरूसित संबंधित विषय
४३ लिम्नोलोजी झीलहरू एवं स्थलीय जल भागहरूको अध्ययन
४४ सीरोलोजी रक्त सीरम एवं रक्त आधानसित संबंधित
४५ स्पलैक्नोलोजी शरीरका आंतरिक अंग एवं संबंधित
४६ स्पेस बायलोजी पृथ्वी बाहिरका आंतरिक जीवनको सम्भावनाको अध्ययन
४७ हीमेटोलोजी रक्त एवं संबंधित विषयहरूको अध्ययन
४८ हेलियोलोजी सूर्यको अध्ययन
४९ हरपेटोलोजी सरीसृपहरू (साँप आदि)को अध्ययन
५० हिस्टोलोजी शरीरका ऊतक एवं संबंधित विषय
५१ हिप्नोलोजी निद्रा एवं संबंधित विषयहरूको अध्ययन