पाबना जिल्ला

पाबना পাবনা
जिल्ला
Motto(s):  "২১ এর চেতনায়,আলোকিত পাবনা!"
बङ्गलादेशा नक्शामी पाबनाको अवस्थिति
देश	बङ्गलादेश
विभाग	राजशाही
पाबना जिल्ला	१८३२
राष्ट्रिय सभा	५
सरकार
क्षेत्रफल
• जम्मा	२,३७१.५० km२ (९१५.६४ sq mi)
Elevation	८ m (२६ ft)
जनसङ्ख्या  (२०१६)
• जम्मा	२,८१८,०००
• जनघनत्व	१,२००/km२ (३,१००/sq mi)
साक्षरता दर
• जम्मा	६८.५६%
समय क्षेत्र	युटिसी+६ (बङ्गलादेशी समय)
हुलाक कोड	६६००–६६८२
वेबसाइट	pabna.gov.bd

पाबना (बङ्गाली: পাবনা জেলা) बङ्गलादेशा राजशाही विभागमा पड्ड्या यक जिल्ला हो। यै जिल्ला राजधानी पाबना सहर हो।

इतिहास

बङ्गलादेश मुक्ति अभियान सन् १९७१ अप्रिल ४ का दिन बठेइ देश व्यापी रुपमी शुरू भयाः थ्यो भने २९ मार्च १९७१ का दिन पाकिस्तानी सेना रे बङ्गलादेशको मुक्ति खिलाइ लडिरयाः लडाकु बीच यै जिल्लाको पाबना सदर उपजिल्लाको टेलिफोन सेवा केन्द्रमी प्रत्यक्ष गोली हानाहान भयाः थ्यो जाँ ३३ पाकिस्तानी सेनाको मृत्यु भयाः थ्यो। सोही दिन पाकिस्तानी सेनाले ईश्वरदी उपजिल्लाका ५ युवाअनको सामूहिक हत्या गर्‍या थ्याः। ३१ मार्च १९७१ का दिन बङ्गलादेशी लडाकुले बेडा उपजिल्लाको नगरबाडी फेरी घाटमी पाकिस्तानी सेनाको प्रतिरोध गर्‍या थ्याः। ९ अप्रिल मी पाकिस्तानी सेनाले हवाई आक्रमण गरि बङ्गलादेशी लडाकु रे सर्वसाधारणअन लाइ नगरबाडी फेरी घाट बठेइ लखटेका थ्याः जाँ केइ स्थानीय मान्सअनको मृत्यु भयाः थ्याः। १९ अप्रिल १९७१ का दिन बङ्गलादेशी लडाकु रे पाकिस्तानी सेना बीच यै जिल्लाक‍ो बेडा रे साँथिया उपजिल्लाको सम्मेलन हुने ठौरमी प्रत्यक्ष गोली हानाहान तथा युद्ध भयाः थ्यो जाँ १५ बङ्गलादेशी लडाकु सहित १५० पाकिस्तानी सेनाले ज्यान गुमायाः थ्याः। २२ मे १९७१ का दिन पाकिस्तानी सेना यै जिल्लाको फरिदपुर उपजिल्लामी प्रवेश गरि १५६ सर्वसाधारणअनको‍ सामूहिक हत्या गर्‍या थ्याः भणे सेनाले ७० घरटहराअनमी आगजनी तथा महिला माथि दुर्ववहार लै गर्‍या थ्याः। ३० वैशाखमा पाकिस्तानी सेनाले यै जिल्लामी बसोबास गर्‍या स्थानीय राजाकारसित सहकार्य अद्दै फरिदपुर उपजिल्लाको दिमरा गउँका लगभग ८०० सर्वसाधारणअनको हत्या गर्‍या थ्याः भणे सेनाले यै स्थानका विद्यालय, घरटहरा, मस्जिद, मन्दिरमी आगजनी गरि महिला माथि दुर्ववहार गर्‍या थ्याः। ४ भाद्रमी पाकिस्तानी सेनाले फरिदपुर उपजिल्लाको गोपालपुरमश्र लगभग ७०० सर्वसाधारणअनको अपहरण अद्दै २६ को हत्या गर्‍या थ्याः। सेनाले यै स्थानमी झिक्क मात्रामी जनहत्या रे महिला माथि दुर्ववहार गर्‍या थ्याः। २७ रमजानमी (हजरी मैना) पाकिस्तानी सेनाले फरिदपुर उपजिल्लाको रत्नपुरमा ३ मान्सअनको हत्या गर्‍या थ्याः। अक्टोबर १९७१ का दिन चाटम‍हर उपजिल्लाको चिकनाई रेलवे पुलमी पाकिस्तानी सेना रे बङ्गलादेशको मुक्ति खिलाइ लडिरहेका लडाकु बीच युद्ध तथा प्रत्यक्ष गोली हानाहान भयाः थ्यो जाँ ७ लडाकुको मृत्यु भयाः थ्यो। २७ नोभेम्बर १९७१ का दिन पाकिस्तानी सेनाले साँथिया उपजिल्लाको नागदिमरा सङ्घ परिषद् अन्तर्गत धुलाउडा फकिर पाडामा महिला माथि दुर्ववहार गर्‍या थ्याः। पाकिस्तानी सेनाले पछा २२ बङ्गलादेशी लडाकुको अपहरण गर्दै २१ को गोली हानी हत्या गर्‍या थ्याः भणे यक लडाकु चाँही भाग्न सफल भयाः थ्याः। १४ डिसेम्बर १९७१ का दिन पाकिस्तानी सेनाले यै जिल्लाको सुजानगर उपजिल्लामी ३ बङ्गलादेशी लडाकुको गोली हानी हत्या गर्‍या थ्याः।

भूगोल

अवस्थिति

यै जिल्ला २३°४८' बठेइ २४°२१' उत्तर अक्षांश रे ८९°००' बठेइ ८९°४४' पुर्व देशान्तरणमी अवस्थित छ। पाबना जिल्लाले बङ्गलादेशा कुल क्षेत्रफल मध्ये २३७१.५० वर्ग किलोमिटर ओगट्या छ। यै जिल्ला लाइ नाटोर रे सिराजगञ्ज जिल्लाले उत्तर बठेइ घेर्‍या छन् भणे यै जिल्लाको दक्षिण राजबाडी रे कुष्टिया जिल्ला रयाः छन्। त्यै गरि यै जिल्लाको पूर्वमी मानिकगञ्ज जिल्ला रया छ भणे पश्चिमा पद्मा नदि रे कुष्टिया जिल्ला रयाः छन्। यै जिल्लाको वार्सिक अधिकतम तापक्रम ३६.८ डिग्री रयाः छ भणे न्युनतम ९.६ डिग्री रयाः छ। यै जिल्लामी वार्सिक १८७२ मिलिमिटर वर्ष हुने गर्‍या छ।

मौसम

पाबनाको मौसम जानकारी
महिना	जनवरी	फेब्रुअरी	मार्च	अप्रिल	मे	जुन	जुलाई	अगस्ट	सेप्टेम्बर	अक्टोबर	नोभेम्बर	डिसेम्बर	वर्ष
अधिकतम °से (°फे) औसत	२३٫३ (७४)	२७٫५ (८२)	३३٫६ (९२)	३६٫८ (९८)	३५٫२ (९५)	३२٫८ (९१)	३१٫७ (८९)	३१٫८ (८९)	३२٫२ (९०)	३१٫६ (८९)	२९٫१ (८४)	२५٫९ (७९)	३०٫९६ (८७٫७)
दैनिक औसत °से (°फे)	१६٫४ (६२)	२०٫२ (६८)	२६٫० (७९)	२९٫७ (८५)	२९٫९ (८६)	२९٫१ (८४)	२८٫८ (८४)	२९٫१ (८४)	२९٫२ (८५)	२७٫६ (८२)	२३٫३ (७४)	१९٫१ (६६)	२५٫७ (७८٫३)
न्यूनतम °से (°फे) औसत	९٫६ (४९)	१२٫९ (५५)	१८٫५ (६५)	२२٫८ (७३)	२४٫६ (७६)	२५٫६ (७८)	२५٫९ (७९)	२६٫४ (८०)	२६٫२ (७९)	२३٫६ (७४)	१७٫५ (६४)	१२٫४ (५४)	२०٫५ (६८٫८)
औसत हिउँ/वर्षा मीमी (इञ्च)	१९ (०٫७५)	१८ (०٫७१)	३४ (१٫३४)	५६ (२٫२)	१५९ (६٫२६)	३०० (११٫८१)	२६० (१०٫२४)	२९४ (११٫५७)	२४२ (९٫५३)	२०१ (७٫९१)	१७ (०٫६७)	३ (०٫१२)	१,६०३ (६३٫११)
औसत आर्द्रता (%)	४५	३६	३९	४४	५९	७३	७४	७६	७२	६८	५२	४९	५७٫३
स्रोत: राष्ट्रिय पत्रीका

जनशाङ्खिकि

सन् २०११ को राष्ट्रिय जनगणना अनुसार यै जिल्ला कुल जनसङ्ख्या २१,६७२,७० रयाः छ जसमध्ये पुरुषको जनसङ्ख्या ११,२६०,८४ छ भणे महिलाको जनसङ्ख्या १०,५०१,८६ रयाः छ। यै जिल्लाको जनधनत्व १००० प्रति वर्ग किलोमिटर रयाः छ। धर्मका अाधारमी यै जिल्लामा इस्लाम धर्मका मान्सुअनको जनसङ्ख्या २०,९९१,६० रयाः छ भणे हिन्दु धर्मको जनसङ्ख्या ७३,८३९ छ। त्यस्तै गरि बुद्ध धर्मको जनसङ्ख्या ३,०२३, इसाई धर्मको ७८ रे अन्य धर्मका मान्सुअनको जनसङ्ख्या १७० रया छ। यै जिल्लामी २३५३ मस्जिद, ४२० मन्दिर रे ११ गिर्जाघरअन रयाः छन्।

अर्थतन्त्र

यै जिल्लाको मुख्य अाय श्रोतको बाटो भन्या कृषि रे खेती जैमी जिल्लाकै ५३.७५% मान्सुअन संलग्न छन्। यै जिल्लाका मान्सुअन अन्य जस्तै ४.५७% मजदुरी, व्यापार रे उद्योगमी ४.५८%, वाणिज्यमी १४.९७%, सञ्चार रे यातायातमी ४.१४%, वैदेशिक रोजगार रे भाडामी ०.४९%, सरकारी कार्यलयअनमी ४.४५% ,धर्म सेवामी ०.१६% रे अन्यमी ८.२९% रयाः छन्।

शिक्षा

यै जिल्लाको कुल साक्षरता दर ४२.४% रयाः छ जसमध्ये पुरुषको साक्षरता दर ४५.२% छ भणे महिलाको साक्षरता दर ३९.५% रयाः छन् जसमध्ये- पाबना जिल्ला विद्यालय (१८५३), पाबना सरकारी छात्रा उच्च विद्यालय (१८८३), पाबना विश्वविद्यालय (२००८), पाबना मेडिकल कलेज (२००८), पाबना कडेट कलेज (१९८१) अादि यहाँका उत्कृष्ट विद्यालयअन हुन्।

प्रशासन

प्रशासकीय पाबना जिल्ला १८३२ मी गठन भयाः थ्यो। यै जिल्लामी ९ वटा उपजिल्लाअन रयाः छन् जसमध्ये पाबना सदर सब है झिक्क (४४३.९० वर्ग किलोमिटर) उपजिल्ला हो जसले यै जिल्लाको कुल क्षेत्रफल मध्ये १८.७२% ओगट्याः छ भणे भाङ्गुडा सब है नानो (१३६ वर्ग किलोमिटर) उपजिल्ला हो। यै जिल्लाका उपजिल्लाअन यस प्रकार छन् :

• साँथिया उपजिल्ला
• सुजानगर उपजिल्ला
• पाबना सदर उपजिल्ला
• ईश्वरदी उपजिल्ला
• आतघरिया उप-जिल्ला
• बेडा उपजिल्ला
• भाङ्गुडा उपजिल्ला
• चाटमोहर उपजिल्ला
• फरिदपुर उपजिल्ला

बाइल्ला सूत्रअन

• आधिकारिक वेबसाइट
• पाबना जिल्लाको जानकारी Archived 2018-11-15 at the Wayback Machine.
• पाबना जिल्लाको सञ्चार माध्यम