लोभीपापी गरुड

लोभीपापी गरुड
Conservation status
	; Vulnerable (IUCN 3.1)
वैज्ञानिक वर्गीकरण
जगत:	जन्तु जगत
जाति:	हाड भयाः
Class:	पन्छी
गण:	Ciconiiformes
मौ:	Ciconiidae
वंश:	Ciconia
प्रजाति:	C. episcopus
Binomial name
	Ciconia episcopus; (Boddaert, सन् १९८३)

लोभीपापी गरुड गरुड प्रजाति माइ पड्ड्या यक ठूलो खालको चणा हो। यै पन्छी यक व्यापक उष्णकटिबन्धीय प्रजाति हो जुन अफ्रिका, एसिया माइ भारत बठेइ इण्डोनेसिया सम्म लै प्रजनन अद्दान।यै पन्छीले घना जङ्गलको रूख माइ गुँड बनाउन्या अद्दछ। यै पन्छीको पोथीले यक फेरको प्रजनन मैसममी २ बठेइ ५ अण्डा पार्ने अद्दछ। यै प्रजातिका पन्छी सामान्यतया मौन हुन्छ तर वयस्कअन गुँड माइ भेला हुँदा आपस माइ ठूलो आवाज निकाल्न्या अद्दछ। सन् १७८० माइ भारतको कोरोमेन्डल तटिय क्षेत्र बठेइ सङ्कलन गरियाः नमूना बठेइ फ्रान्सेली प्रकृतिविद् जर्जेस-लुइस लेक्लर यै पन्छी लाइ बणन अरियाः थ्याः।

विवरण

लोभीपापी गरुड ७५ बठेइ ९२ उचाइ भयाः यक मध्यम आकारको गरुड हो। ^[२]यैको गठिलो, प्राय कालो शरीर, भुवादार सेतो घाँटी, कालो शिर तथा निर्गमस्थल रे तल्लो पुच्छरढकनी सेतो हुन्छ। यैको उडानको क्रममी माथिल्ला रे तल्ला पखेटा पुरै गाढा धेकिन्छ।^[२]^[३]^[४] चल्ला लोभीपापी गरुड वयस्क जस्तै धेकिने भए पनि अलि फिक्का खैरो शरीर तथा पखेटाअन साथै प्वाँखअनले ढाकियाः निधार हुन्छ। यै पन्छीको आँखाको नानी गाढा रातो रङ्को हुन्छ। यै पन्छीको लामो रातो खुट्टा र कालो ठुँड हुन्छ। यै पन्छीको भाले र पोथी लगभग बराबर हुनान। अफ्रिका माइ पाइन्या यै प्रजातिको पन्छीको भणे टाउकोको भाग हल्का फरक हुन्छ।^[५] यै पन्छीको चल्ला उड्न परिपक्व भए पछा यै पन्छीको रङ परिवर्तन हुन्छ।

वितरण

यै पन्छी यक व्यापक उष्णकटिबन्धीय प्रजाति हो जुन एसिया माइ भारत बठेइ इण्डोनेसिया रे अफ्रिकाभरि पाइन्नान। यै पन्छी रूखअन सहित तटिय क्षत्र माइ बस्नान।^[६] यै पन्छीअन मौसमी, बाह्रमासे जलाशय, दलदल सिँचाइ नहर रे नदीअन सहित विभिन्न ताजा पानीको भण्डारन हुने क्षेत्र माइ पाइन्नान।^[७] यै पन्छीअन घाँसे मैदान रे बालीनाली माइ आगो लागेको स्थान माइ आकर्षित हुनान जाँ यै आगो बठेइ जोगिन खिलाइ कीराअन समाउने अद्दान। यै पन्छीअन अफ्रिका रे एसिया दुवै महादेशका घना जङ्गलअनका पोखरी रे दलदल क्षेत्र माइ बसोबास अद्दान। भारतका तटिय क्षेत्र माइ यै पन्छी भने थोरै सङ्ख्या माइ छन्।^[८] भारतका कृषि क्षेत्रअनमी यै पन्छी ग्रीष्म र वर्षा ऋतु माइ सिकार खिलाइ आउन्या अद्दान। यै प्रजातिको पन्छी चीन माइ समुन्द्री सतह बठेइ ३,७९० मिटरको उचाइ माइ रे नेपाला सन्दर्भ माइ यै पन्छी अन्नपूर्ण आरक्ष माइ समुन्द्री सतह बठेइ ३,५४० मिटरको उचाइ माइ पाइन्नान।^[९]

प्रजनन

यै पन्छीले घना जङ्गलको यक अग्लो रूख वा कृषि क्षेत्र माइ भौती नानो दाउरा तथा ठूला पातअनको प्रयोग गरि गुँड बनाउन्या अद्दछ।^[१०]^[११] यै पन्छीको पोथीले यक फेरको प्रजनन मैसममी २ बठेइ ५ अण्डा पार्ने अद्दछ।^[१२] भारत माइ यै पन्छीले मोबाइल टेलिफोनको खम्बा माइ लै गुँड बनाएको धेकियाः थ्यो।^[१३]^[१४]

सन्दर्भ सामग्री

↑ BirdLife International (2015). "Ciconia episcopus". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2015.4. International Union for Conservation of Nature.CS1 maint: ref=harv (link)
↑ ^२.० ^२.१ Hancock, James A.; Kushlan, James A.; Kahl, M. Philip (1992). Storks, Ibises and Spoonbills of the World. London, U.K.: Academic Press. pp. 81–86. ISBN 978-0-12-322730-0.
↑ Legge, W. V. A history of the birds of Ceylon. Ceylon: Tisaria, Deliwala. p. 234.
↑ Meyer, A. B.; Wiglesworth, L. W. (1898). The birds of Celebes, vol. 2. Berlin: Friedlander. p. 809.
↑ Ali, S.; Ripley, S. D. (1968). Handbook of the birds of India and Pakistan, vol. I. Oxford: Oxford University Press. p. 98.
↑ Pande, S.; Sant, N.; Bhate, R.; Ponkshe, A.; Pandit, P.; Pawashe, A.; Joglekar, C. (2007). "Recent records of wintering White Ciconia ciconia and Black C. nigra storks and flocking behaviour of White-necked Storks C. episcopus in Maharashtra and Karnataka states, India" (PDF). Indian Birds. 3 (1): 28–32.
↑ Singh, H. (2015). "Asian Woollyneck Ciconia episcopus breeding in western Rajasthan, India". BirdingASIA. 24: 130–131.
↑ Burnham, James W.; Wood, Eric M. (2012). "Woolly-necked Stork Ciconia episcopus at Napahai wetland, Yunnan, China". Forktail. 28: 158–159.
↑ Ghale, T. R.; Karmacharya, Dikpal K. (2018). "A new altitudinal record for Asian Woollyneck Ciconia episcopus in South Asia". BirdingASIA. 29: 96–97.
↑ Scott, J. A. (1975). "Observations on the Breeding of the Woollynecked Stork". Ostrich. 46 (3): 201–207. doi:10.1080/00306525.1975.9639519. ISSN 0030-6525.
↑ Vyas, R.; Tomar, R. S. (2006). "Rare clutch size and nesting site of Woolynecked Stork (Ciconia episcopus) in Chambal River Valley". Newsletter for Birdwatchers. 46 (6): 95.
↑ Choudhary, D.N.; Ghosh, T.K.; Mandal, J.N.; Rohitashwa, Rahul; Mandal, Subhatt Kumar (2013). "Observations on the breeding of the Woolly-necked Stork Ciconia episcopus in Bhagalpur, Bihar, India". Indian Birds. 8 (4): 93–94.
↑ Vaghela, U; Sawant, D.; Bhagwat, V. (2015). "Woolly-necked Storks Ciconia episcopus nesting on mobile-towers in Pune, Maharashtra". Indian Birds. 10 (6): 154–155.
↑ Greeshma, P.; Nair, Riju, P.; Jayson, E.A.; Manoj, K.; Arya, V.; Shonith, E.G. (2018). "Breeding of Woolly-necked Stork Ciconia episcopus in Bharathapuzha river basin, Kerala, India". Indian Birds. 14 (3): 86–87.

बाइल्ला सूत्रअन

लोभीपापी गरुड - पन्छी जीवन अन्तर्राष्ट्रिय
लोभीपापी गरुडको श्रव्य दृश्य तथा तस्वीर - इन्टरनेट चणा सङ्कलन
लोभीपापी गरुड - दक्षिण अफ्रिकी चणा

[1] BirdLife International (2015). "Ciconia episcopus". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2015.4. International Union for Conservation of Nature.CS1 maint: ref=harv (link)

[:1-2] २.० ^२.१ Hancock, James A.; Kushlan, James A.; Kahl, M. Philip (1992). Storks, Ibises and Spoonbills of the World. London, U.K.: Academic Press. pp. 81–86. ISBN 978-0-12-322730-0.

[:4-3] Legge, W. V. A history of the birds of Ceylon. Ceylon: Tisaria, Deliwala. p. 234.

[:5-4] Meyer, A. B.; Wiglesworth, L. W. (1898). The birds of Celebes, vol. 2. Berlin: Friedlander. p. 809.

[:6-5] Ali, S.; Ripley, S. D. (1968). Handbook of the birds of India and Pakistan, vol. I. Oxford: Oxford University Press. p. 98.

[:3-6] Pande, S.; Sant, N.; Bhate, R.; Ponkshe, A.; Pandit, P.; Pawashe, A.; Joglekar, C. (2007). "Recent records of wintering White Ciconia ciconia and Black C. nigra storks and flocking behaviour of White-necked Storks C. episcopus in Maharashtra and Karnataka states, India" (PDF). Indian Birds. 3 (1): 28–32.

[7] Singh, H. (2015). "Asian Woollyneck Ciconia episcopus breeding in western Rajasthan, India". BirdingASIA. 24: 130–131.

[8] Burnham, James W.; Wood, Eric M. (2012). "Woolly-necked Stork Ciconia episcopus at Napahai wetland, Yunnan, China". Forktail. 28: 158–159.

[9] Ghale, T. R.; Karmacharya, Dikpal K. (2018). "A new altitudinal record for Asian Woollyneck Ciconia episcopus in South Asia". BirdingASIA. 29: 96–97.

[:0-10] Scott, J. A. (1975). "Observations on the Breeding of the Woollynecked Stork". Ostrich. 46 (3): 201–207. doi:10.1080/00306525.1975.9639519. ISSN 0030-6525.

[:7-11] Vyas, R.; Tomar, R. S. (2006). "Rare clutch size and nesting site of Woolynecked Stork (Ciconia episcopus) in Chambal River Valley". Newsletter for Birdwatchers. 46 (6): 95.

[12] Choudhary, D.N.; Ghosh, T.K.; Mandal, J.N.; Rohitashwa, Rahul; Mandal, Subhatt Kumar (2013). "Observations on the breeding of the Woolly-necked Stork Ciconia episcopus in Bhagalpur, Bihar, India". Indian Birds. 8 (4): 93–94.

[13] Vaghela, U; Sawant, D.; Bhagwat, V. (2015). "Woolly-necked Storks Ciconia episcopus nesting on mobile-towers in Pune, Maharashtra". Indian Birds. 10 (6): 154–155.

[14] Greeshma, P.; Nair, Riju, P.; Jayson, E.A.; Manoj, K.; Arya, V.; Shonith, E.G. (2018). "Breeding of Woolly-necked Stork Ciconia episcopus in Bharathapuzha river basin, Kerala, India". Indian Birds. 14 (3): 86–87.

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]

[८]

[९]

[१०]

[११]

[१२]

[१३]

[१४]