जीवित प्राणी एवं वनस्पतीमी फरकपन हन, भिन्नता हनलाइ जैविक विविधता भणिन्छ। ये पृथ्वीमी भयाः जीवित सम्पदाको भिन्नता हो भण्या करोडौ जिवात्मामी भयाः फरकपन हो। मान्सु, वनस्पती, पशुपन्छी, सूक्ष्म जीव आदीको भिन्न रुपअन जैविक विविधता अन्तरगत पणन्छ। जैविक विविधता महासन्धि १९९२ को धारा २ अनसार पृथ्वीको जल, स्थल रे अगासमी आफनो जीवनयापन अद्द्या सबै, जीव, जन्तु, वनस्पति रे मान्स बिचको सहअस्तित्व तथा अन्तरसम्बन्धमी रयाः विविधता जैविक विविधता हो। नेपालको वातावरण संरक्षण ऐन २०५३ अनसार जैविक विविधता भण्णाले पारिस्थितिकीय प्रणाली को विविधता, प्रजातीय विविधता तथा वंशाणुु विविधता सम्झन पणन्छ। जैविक विविधता स्थान अनसार फरक हन्छ। जैविक विविधतालाई निम्न ३ किसिममी बिभाजन अरियाः छ।
उन्यू, च्याउ, लेउ वा झयाउलाई छाणिबर फूल फुल्ल्या वनस्पति प्रजातिको सङ्ख्या नेपालमी ५,८५६ छ। गुराँस प्रजातिको सङ्ख्या मात्तरि ३० नाघन्छ भण्या सुनगाभा/सुनाखरी परिवारमी ३६३ है बढति प्रजाति छन्। प्रिमुलाका प्रजाति लै ६० है बढति छन्।[२]
सपूर्ण अमेरिकि भूभाग(महादेश)मी है नेपालमी भाैत प्रजाति का चणा पाइनान्।
पुतलीको सबै भण्णा बढति प्रजाति नेपालमी पाइन्छ।
ब्राजील पछा सब है भन्दा बढति जैविक विविधता भयाः देश नेपाल हो।
सन् १९७८,१९९८ र २००२मा स्वीस पर्वत (हरीत गृह् प्रभाव)
