जुका
जुका एक परजीवी किरा हो । हाम्रा भाषामी जुका दुई प्रकारका किरालाई भन्ना छन् । एक मान्छे तथा चौपायाका पेटमी पैदा हुन्या किरालाई जुका भन्ना छन् भण्या अर्को पानीमी बस्न्या मान्छे तथा चौपायाको रगत खान्या परजीवी किरालाई पनि जुका भनिन्छ । पानीमी बस्द्या जुका पनि तिन थरीको हुन्छ । एक थरीको जुका पानीमा नै बसन्छ र त्यो जुकाले मान्छे तथा चौपायाले पानी पिन लाग्याका बेला नाखमी प्रवेस अरिबर मैथै दिनसम्म रगत चुसन्छ । यो जुका पहिला नानो हुन्छ नाखमी पसिबर रगत खाइबर निकै ठुलो हुन्छ । यो जुका नाखमी तिन चार महिना सम्म बस्न सकन्छ । अर्को पानी जुका पानीको आसपास अथवा ओसिलो ठाउँमी वर्षाको समयमी पाइन्छ । यो जुका पहाडमा मात्र हुन्छ । यो जुका मान्छे अथवा चौपाया हिड्या बाटामी कुरी बसन्छ । मान्छे अथवा चौपाया बाटामी हिड्ड्या देख्यो भण्या उनरा खुट्टा अथवा जमिनमा लाग्याको अंगमी टाँसिन्छ । यै जुकाले मान्छे अथवा जनावरको बाहिरी अंगमी घाउ बनाइबर रगत खान्छ । रगत खाइबर मोटो हुन्छ तब आफै झडन्छ । जुकाले खायाको रगत भन्दा मैथ रगक घाउबाट बगन्छ । अर्को पानी जुका तराइमी पाइन्छ । यो पानी जुका धेरै पानी भयाको ठाउँमी बसन्छ । यो जुका पहाडी जुका भन्दा खतरनाक हुन्छ ।