तमिलनाडु

 तमिलनाडु
தமிழ்நாடு 

भारतको मानचित्रमा तमिलनाडु தமிழ்நாடு
स्थापना	१ नोभेम्बर, १९५६
राजधानी	चेन्नई
सबैभन्दा ठूलो सहर
जनसंख्या	६२,४०५, ६७९ (२००१)
- घनत्व	४७८ /किमी²
लिंगानुपात
जातिहरू
धर्म	हिन्दू-८८.३४%, ईशाई-६.०८%, इस्लाम-५.५७%, अन्य-०,२६%
साक्षरता प्रतिशत	७३.४७%
पुरुष साक्षरता प्रतिशत
महिला साक्षरता प्रतिशत
क्षेत्रफल	१३०,०५८ किमी²
- जिल्ला संख्या
सरकारी भाषा	तमिल, अङ्ग्रेजी
राज्यपाल	सुरजीत सिंह बरनाला
मुख्यमन्त्री
विधायिका	विधान सभामात्र २३४ सदस्यीय
आइएसओ संक्षेप	IN-TN
www.tn.gov.in

तमिलनाडु (तमिल: தமிழ்நாடு , तमिलनाटु) भारत को एउटा दक्षिणी राज्य हो । तमिलनाडुको राजधानी चेन्नई हो । तमिल नाडुका अन्य महत्त्वपूर्ण नगर मदुराय, त्रिचि, कोयम्बतूर, सलेम, तिरूनेलवेली छन् । यईका छिमेकी राज्य आन्ध्र प्रदेश, कर्नाटक रे केरल हुन्। तमिल नाडुमा बोलिने प्रमुख भाषा तमिल हो । तमिलनाडुको वर्तमान मुख्यमन्त्री जयललिता र राज्यपाल सुरजीत सिंह बरनाला हुन् ।

नामाकरण

ब्रिटिश शाशनकालमा यो प्रान्त मद्रास प्रेसिडेन्सीको भाग थियो । स्वतन्त्रताका पछि मद्रास प्रेसिडेन्सीलाई विभिन्न भागहरूमा बाँट दिइयो, जईको परिणति मद्रास तथा अन्य राज्यहरूमा भयाको हो । १९६८ मा मद्रास प्रान्तको नाम बदली तमिल नाडु राखियो ।

तमिलनाडु शब्द तमिल भाषाका तमिल तथा नाडु (நாடு) अथवा देश वा वासस्थान,देखि मिलेर बनायाको छ जईको अर्थ तमिलहरूको घर वा तमिलहरूको देश हुन्छ।

इतिहास

तमिलनाडुको इतिहास धेरै प्राचीन छ।आरम्भदेखि यो तीन प्रसिद्ध राजवंशहरूको गर्मभूमि रहेको छ- चेर, चोल तथा पांड्य। तमिल नाडुका प्राचीन संगम साहित्यमा, यहाँका तत्कालीन राजाहरू, राजकुमारहरू तथा तिनको प्रशंसक कविहरूको बारम्बार विवरण मिल्दछ। विद्वान तथा विशेषज्ञ यस्तो मान्दछन् कि, यो संगम साहित्य यस ोत्तर (इसा-पश्चात) को आरम्भिक केही सताव्दीहरूको छ। आरम्भिक चोल, पहिलो शताव्दीदेखि लिएर चौथो शताव्दीसम्म सत्ताका मुख्य अधिपति रहे। यिनमा सर्वप्रमुख नाम करिकाल चोल (तमिल - கரிகால சோல (तमिल हिज्जेको शुद्धता अपूर्ण हुन सक्छ )) हो, जईले आफ्नो साम्राज्यलाई कांचीपुरम्सम्म फैलाय। चोलाहरूले वर्तमान तञ्जावुर तथा तिरुचिरापल्लीसम्म आफ्नो साम्राज्य विस्तृत गरे तथा सैन्य गर्महरूमा महारत प्राप्त गरे।आफ्नो यौवन कालमा चोलाहरूले दक्षिणमा श्रीलंका तथा उत्तरमा धेरै सौ कि.मी.सम्म आफ्नो प्रभुत्व स्थापित गरे। तेस्रो शताव्दीसम्म कालभ्रहरूका आक्रमणदेखि चोलाहरूको पतन आरम्भ भयो। कालभ्रहरूलाई छठी शताव्दीसम्म उत्तरमा पल्लवों तथा दक्षिणमा पांड्यहरू ले हराएर बाहिर गरिदिए।

मन्दिर निर्माण

५८० ई०का नजिन पांड्य शाशक, जो मन्दिर निर्माणमा निपुण थिए, सत्ताका प्रमुख भए र अर्को १५० वर्षहरूसम्म राज समाले। कांचीपुरम् तिनको प्रमुख केन्द्र थियो। द्रविड स्थापत्य यस समय आफ्नो चरममा थियो।

९औं शताव्दीमा चोलाहरूको पुनरोदय भयो। राजाराजा चोल तथा त्यईको पुत्र राजहरूद्र चोलका नेतृत्वमा चोल एसियाका प्रमुख साम्राज्यहरूमा गनिन थाल्यो। तिनको साम्राज्य बङ्गालसम्म फैल्यो। राजहरूद्र चोलको नौसेनाले बर्मा (म्यानमार ), अंडमान र निकोबार द्वीप समूह, सुमात्रा, जावा, मलय तथा लक्षद्वीप तकमा अधिपत्य जमाए। चोलाहरूले पनि भुवन (मन्दिर) निर्माणमा प्रवीणता हासिल गरे।तंजावुरको वृहदेश्वर मन्दिर यसको सुंदरतम उदाहरण छ। १४ औं शताव्दीका आरम्भमा पांड्य फेरि प्रभुत्वमा आए र अधिक दिनहरूसम्म टिक्न सकेनन्। तिनलाई उत्तरका मुस्लिम खिलजी शाशकहरूले हराई दिए। मदुराईलाई लूटे।