गान्तोक

विकिपिडिया बठेइ
—  राजधानी  —
रात को रोशनी से नहाया गंगटोक शहर
रात को रोशनी से नहाया गंगटोक शहर
रात को रोशनी से नहाया गंगटोक शहर
Map of सिक्किम with marked
भारतको मानचित्रमा सिक्किम अंकित
Location of
  
नगर प्रमुख
सांसद

Coordinates: 27°20′N 88°37′E / 27.33°N 88.62°E / 27.33; 88.62 गंगटोक या स्थानीय नाम गान्तोक (अंग्रेजी: Gangtok) भारत को उत्तर-पूर्वी राज्य सिक्किम को राजधानी हो।यो एक बहुतै आकर्षक शहर हो जो रानीपूल नदी को पश्चिम मि रयाछ। कंचनजंघा शिखर को संपूर्ण शृंखला का सुंदर दृश्यावली यहां है देखिन्छन्। गंगटोक का प्राचीन मंदिर, महल रे मठ सबैलाई सपनाकी दुनिया मि डुबाईदिनाज।

स्मारक एवं दर्शनीय स्थल[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

यहां देख्ने लायक कई स्‍थान छन गणेश टोक, हनुमान टोक तथा ताशि व्‍यू प्‍वांइट। यदि तमि गान्तोक घुम्याको भरपुर अानन्द लिन चाहन्छौ भन्या पैदल घुम्या। यहां है कंचनजंघाको दृश्य बहुतै आकर्षक प्रतीत हुन्छ। यईलाई देख्याले यसो लागन्छकि मानौ यो पर्वत आकाश मि जोडिया छ रे बारबार अापनु रङ्ग फेर्नुलाछ।

यदि तमलाई बौद्ध धर्म मि रुचि छ भन्या तमले इंस्‍टीट्यूट ऑफ तिब्‍बतोलॉजी जरुर घूमनु पड्यो। यहां बौद्ध धर्म संग संबंधित अमूल्‍य प्राचीन अवशेष तथा धर्मग्रन्‍थ राखियाछन। यहां अलग रुपमि तिब्‍बती भाषा, संस्‍कृति, दर्शन तथा साहित्‍य को शिक्षा लै दिईन्छ। इन सबका अलावा तम प्राचीन कलाकृतिकि निउति पुराने बाजार, लाल बाजार या नया बाजार भी घूम सकन्छौ

सोमगो झील[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

(कंचनजंघा चोटी) गंगटोकहै 40 किलोमीटर की दूरी मि यो झील रयाछ। यो ताल चारै तिर हिउले ढाकियाका पहाडनले घेरियाछ। ताल एक किलोमीटर लामो तथा 50 फीट गहिरो छ। यो अप्रैल मईना मि सब्बै बरफमि बदलिन्छ। सुरक्षा कारणले यई ताललाई एक घण्टा ज्यादा घुम्द सकिदैन। जाडो समयमि यई तालमि बासकि निउति बहुत विदेशी पक्षी अाउनान। यई तालहै अगाडि केवल एक सड़क जान्छ। यही सड़क अगाडि नाथूला दर्रे सम्म पुगन्छ। यो सड़क आम जनताकि निउति खुला छैन। तबैलै सेना की अनु‍मति लिई यासम्म जान सकिन्छ।

लाम्पोखरी (झील) आरिटार[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

आरिटार झील, रिनाक पूर्व सिक्किम लाम्पोखरी, गंगटोक है लगभग 70 किलोमीटर की दूरी मि स्थित एक ताल हो। गंगटोक है यहाँ पाक्योंग अथवा रम्फू हुदै टैक्सी बाट जान सकिन्छ। ताल चारै तिर पहाडले घेरियाछ। ताल एक किलोमीटर लामो तथा 50 फुट गईलो छ। यहाँ वरपर अनेक दर्शनीय स्थल रयाछन।

रुमटेक मठ[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

रूमटेक मठ रुमटेक नघुमि गंगटोक को घुमाई अधूरा मानिन्छ। यो मठ गंगटोक है 24 किलोमीटर की दूरी मि स्थित छ। यो मठ 300 वर्ष पुराना हो। रुमटेक सिक्किम को सबसे पुरानो मठ हो। 1960 का दशक मि यई मठको पुननिर्माण गरिया हो। यई मठ मि एक विद्यालय तथा ध्‍यान साधना कि निउति एक अलग खण्‍ड छ। यइ मठ मि बहुमूल्‍य थंगा पेंटिग तथा बौद्ध धर्म का कग्‍यूपा संप्रदाय सित संबंधित वस्‍तु सुरक्षित अवस्‍था मि छन। यई मठ मि बिहानबेर बौद्ध भिक्षु द्वारा गरिन्या प्रार्थना बहुतै कर्णप्रिय हुन्छ।

दो द्रूल चोर्टेन[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

यो गंगटोक को प्रमुख आकर्षमिको एक हो। यईकि सिक्किम को सबसे महत्‍वपूर्ण स्‍तूप मानियाछ। यईको स्‍थापना त्रुलुसी रिमपोचे ले 1945 ई. मि गर्याथे। त्रुलुसी तिब्‍बतियन बौद्ध धर्म का नियंगमा सम्‍प्रदाय का प्रमुख थ्या। यई मठ को शिखर सुनले बन्याछ। यई मठ मि 108 प्रार्थना चक्र छन। यई मठ मि गुरु रिमपोचे का दुई प्रतिमा स्‍थापित गरियाछन।

इनहेंची मठ[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

इनहेंची को शाब्दिक अर्थ हन्छ निर्जन। जुन समय यई मठ को निर्माण हुनलाथ्यो उई समय यई पुरा क्षेत्रमि सिर्फ यही एक भवन थ्यो। यई मठ को खास आकर्षण जनवरी महीनामि यहां हुन्या विशेष नृत्‍य हो। यई नृत्‍य लाई चाम भनिन्छ। मूल रुप मि यई मठ को स्‍थापना 200 वर्ष पहले भयाहो। वर्तमानमि रया मठ 1909 ई. मि बन्याहो। यो मठ द्रुपटोब कारपो लाशई समर्पित अरियाछ। कारपो लाई जादुको शक्‍ित का लागि सम्झिइन्छ।

ऑर्किड अभ‍यारण्‍य[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

यई अभ्‍यारण्‍य मि ऑर्किड क‍ो सुंदर संग्रह छ। यहां सिक्किम मि पाईन्या 454 किस्‍म का ऑर्किडलाई राखियाछ। प्राकृतिक सुंदरता मन पराउन्या ले यो जरुर देख्नु पड्याहुन्छ।

टाशिलिंग[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

ताशी लिंग मुख्‍य शहर है 6 किलोमीटर की दूरी मि रयाछ। यहां है कंचनजंघा श्रेणी बहुत सुंदर देखिन्छ। यो मठ मुख्‍य रुपमिएक पवित्र 'बर्त्तन बूमचू' का लागि प्रसिद्ध छ। भनियाछकि यई बर्त्तन मि पवित्र जल राखियाछ। यो जल 300 वर्षों देखि यईमि राखियाछ रे एैलसम्म सुक्या छैन।

टिसुक ला खंग[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

या बौद्ध धर्म संग संबंधित प्राचीन ग्रंथको सुंदर संग्रह छ। यहां को भवन लै काफी सुंदर छ।यई भवन का भित्तामि बुद्ध तथा संबंधित अन्‍य महत्‍वपूर्ण घटना का प्रशंसनीय चित्र छन। यो भवन आम मान्छे रे पर्यटकका निउति 'लोसार पर्व' का दौरान खोलिईन्छ। लोसार एक प्रमुख नृत्‍य त्‍योहार हो।

आसपास दर्शनीय स्‍थान[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

पेलींग[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

यो स्‍थान गंगटोक को पश्‍िचम मा 145 किलोमीटर को दूरी माई छ। यहां केई घर तथा अधिक संख्‍या मि होटल छन। यहांहै कंचनजघांको अदभूत दृश्‍य देखिन्छ। यहां है पर्वत टाकुरा नजिकै लागन्छ मानौकि यो मेरा छेउमि छ रृ मु यईलाई छुन सक्न्याहु। यहां मौसम एकदम अनुकुल भैराखन्छ।

सांगो-चोलिंग[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

पिलींग है नजिकै सिक्किम को दोसरो सबसे पुरानो मठ 'सांगो-चोलिंग' छ। यो सिक्किम का महत्‍वपूर्ण माईको एक हो। इस मठ का भित्तामि बहुत ही सुंदर चित्र कोरियाछन। पिलींग आउने वालालेयई मठ लाई अवश्‍य घुम्नुहो।

पेमायनस्‍ती मठ[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

यो मठ पिलींग है थोडा पैदल दूरी मि छ। ग्‍यालसिंग है यईको दूरी 6 किलोमीटर छ। यो सिक्किम को सबसे महत्‍वपूर्ण रे प्रतिष्‍िठत मठ हो। यहां बौद्ध धर्म को पढ़ाईलै हुन्छ। यहां बौद्ध धर्म को प्राथमिक, सेकेण्‍डरी तथा उच्‍च शिक्षा प्रदान गरिन्छ। यहां 50 बिस्‍तराभया एक विश्राम गृह छ। पर्यटक लाई यहां बस्ने सुविधा प्रदान गरिन्छ। इन मठमि कई प्राचीन धर्मग्रन्‍थ तथा अमूल्‍य प्रतिमा सुरक्षित अवस्‍था मि छन। पेमायनस्‍ती मठ को विशेष आकर्षण यहां लागने वाला बौद्ध मेला हो। यहां हर वर्ष फरवरी महीनामि मेला लागन्छ।

सुक-ला-खंग[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

शाही पूजा स्थल, जो बौद्धों का लागि पूजा को मुख्य स्थान हो। यो एक सुंदर रे आकर्षक भवन हो, यहां भगवान बुद्ध का प्रतिमा रे काठमि नक्काशी कार्य का ठुलो संग्रह छ।

एंचे गोम्पा[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

निगमापा शैलीमि बन्या यो मोहक गोम्पा शहरका मध्य है 3 कि॰मी॰ उत्तर पूर्व मि छ।

ऑर्किड गार्डन्स सेंचुरी[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

सिक्किम स्थित यई सेंचुरी मि 450 दुर्लभ किस्मका ऑर्किड छन। यहां अाउन अप्रैल और मई को प्रारंभ रे सितंबर है दिसंबर का बीच को समय सर्वश्रेष्ठ हो। गंगटोक है 12 कि॰मी॰ दक्षिण स्थित एक अर्को उत्कृष्ट ऑर्किड सेंचुरी ऑर्किडेरियम लै हेर्न सकिन्छ।

पुष्प प्रदर्शनी केंद्र[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

सुंदर कोपिला और फू ललाई यहां खेलेको-मगमगायाको देख्न सकिन्छ। पुष्प प्रदर्शनी केंद्र मि प्रकृति का विविध रङका विभिद दृश्य को आनंद लिन सकिन्छ, यहां ऑर्किड रे फूलका अन्य प्रजाति पनि देख्नसकिन्छ।

डुड्रल चोर्टन एवं गोम्पा[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

यो विशाल सेतो चोर्टन 108 प्रेयर-व्हील्स (ले घेरियाछ।

डीयर पार्क[सम्पादनस्रोत सम्पादन]

बच्चा यई स्थान लाई अवश्य पसंद गर्छन। प्राकृतिकवातावरण विभिन्न प्रकार का हिरणहरु देख्न सकिन्छ। यदि बिहान: 7.30 बजे है 8.00 बजे को आसपास पार्कमि पुग्यापछी हिरण चर्दैगरेक‍ देखिन्छ।

सन्दर्भ[सम्पादनस्रोत सम्पादन]